شهید سید مرتضی آوینی در شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند و سپس به عنوان دانش‌جوی معماری وارد دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد او از کودکی با هنر انس داشت؛ شعر می‌سرود داستان و مقاله می‌نوشت و نقاشی می‌کرد تحصیلات دانشگاهی‌اش را نیز در رشته‌ای به انجام رساند که به طبع هنری او سازگار بود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را کنار گذاشت و به اقتضای ضرورت‌های انقلاب به فیلم‌سازی پرداخت

بعد از گذراندن تحصیلات مقدماتی و اخذ دیپلم، موفق به گرفتن فوق لیسانس معماری از دانشكده‏ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شده و قبل از انقلاب شكوهمند اسلامی، در زمینه‏ی ادبیات مطالعاتی انجام داد.
بعد از پیروزی انقلاب و تشكیل جهاد سازندگی به فرمان امام خمینی قدس سره، در سال ١۳۵۸ به فعالیت در جهاد سازندگی مشغول شد و جهت مرتفع ساختن مشكلات روستاییان به روستاها عزیمت كرد؛ اما از مشاهده‏ی ظلم و ستمی كه به این قشر از جامعه از طرف رژیم سابق وارد شده بود، بنا به ضرورت به سوی فیلم سازی برای جهاد سازندگی كشانده شد و اولین كار خود را در مجموعه‏ی تلویزیونی «خان گزیده ها» كه در ارتباط با غایله خسرو قشقایی بود، به تصویر كشاند.
سال بعد به عنوان نماینده‏ی جهاد سازندگی به گروه تلویزیونی جهاد پیوست و مجموعه‏ی فیلم‏‌‌های «روایت فتح» را كه خلقتی زیبا از هنر به یاد ماندنی رزمندگان اسلام بود، به یادگار گذاشت.
 شهید سیّد مرتضی آوینی  بیش از صد فیلم مستند را تدوین و كارگردانی كرد.
( یك قسمت از سیل خوزستان، قسمتی از مزد جهاد شهادت، یك قسمت از فراق یار، یك قسمت از دیار فراموش شده‏ی بشاگرد و هفتاد قسمت روایت فتح.
در واقع اولین صحنه‌های جنگ را ما در آن‌جا، در جنگ با خوانین گرفتیم.
آوینی روز بیستم فروردین ۱۳۷۲ در منطقه فکه در حال بررسی لوکیشن فیلم مستند شهری در آسمان، به همراه محمد سعید یزدان‌پرست با مین برخورد کرد و بر اثر اصابت ترکش مین باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق کشته شد.

منبع : زندگی نامه و اندیشه شهید سیّد مرتضی آوینی